دروزیان یکی از شاخه‌های منشعب از اسماعیلیه فاطمی در اوایل قرن پنجم هجری هستند. برخی آموزه‌های اعتقادی این گرایش اسماعیلی ضمن متفاوت‌بودن با اندیشه‌های اسلامی و شیعی، شباهت معناداری با آموزه‌های دین مانوی دارد؛ چنان‌که به نظر می‌رسد آموزه‌های کلامی آنها از باورهای این کیش ایرانی متأثر بوده است. تحقیقات نشان می‌دهد تقسیم جامعۀ دروزی به دو طبقه جهال و عقال و جامعه مانوی با طبقات دوگانۀ نیوشایان و برگزیدگان از یک‌سو و شباهت وظایف و خویش‌کاری آنان با یکدیگر از سوی دیگر قابل مقایسه است. بنابراین هدف مقالۀ حاضر در درجۀ اول بررسی وجوه تشابه میان طبقات دو جامعه دروزی و مانوی و آن‌گاه تحقیق در باب عوامل و اسباب زمینه‌ساز تأثیرات احتمالی است. روش بررسی در این مقاله به گونه مطالعه تاریخی ـ تطبیقی است. نتیجۀ نوشتۀ حاضر، مطابق یافته‌های متشابه و قراین تأثیرپذیری، تقویت احتمال وام‌گیری ساختاریِ جامعه دروزیه از نظام طبقات اجتماعی مانویت را گزارش می‌دهد.