قرن‌ها طول کشید تا کلیسای مسیحی به تمایز، تفکیک و تقلیل کارکردی تن داد و بسیاری از مسئولیت‌هایی که به گونه سنتی بر عهده داشت، به نهادهای مدنی و اجتماعی واگذار کرد. این پدیده که در ادبیات دین‌پژوهی بیشتر به سکولاریزاسیون معروف است، ابتدا توسط الهی‌دانان مسیحی در جایگاه یک چالش نقد می‌شد؛ اما طولی نکشید که شماری از الهی‌دانان با ارائه شواهدی از درون مسیحیت کوشیدند برای آن توجیهی الهیاتی ارائه دهند. برخی از الهی‌دانان مسیحی به‌ویژه الهی‌دانان پروتستان برای مواجهه با این چالش مهم آراء و نظریاتی را ارائه کرده‌اند که به اندیشه‌های دانشمندان علوم انسانی و نتایج حاصل از یافته‌های علوم تجربی در این‌باره نزدیک‌تر بوده‌اند. هاروی کاکس از الهی‌دانانی است که با چنین رویکردی در نیمه دوم قرن بیستم به‌گستردگی در آثار خود به این موضوع پرداخته ‌است. وی در اثر مهم خود شهر سکولار فرایند سکولاریزاسیون را از سه جنبه کتاب مقدس، کلیسا و خداوند مطالعه کرده است. کاکس برای اثبات ادعاهای خود گاه به دورۀ‌ آباء مسیحی باز‌می‌گردد، گاه نیز به اندیشه‌های الهی‌دانان معاصر ارجاع می‌دهد. وی در تلاش است نمایان کند نه‌‌تنها سکولاریزاسیون با کتاب مقدس جمع‌شدنی است، بلکه می‌توان اساس آن را در کتاب مقدس نیز یافت. درواقع کاکس با هدف بقای مسیحیت و ایجاد همدلی میان مدرنیته و سکولاریزاسیون معتقد به نوع جدیدی از الهیات است که می‌توان آن را الهیات ناظر به پدیده سکولار نامید.