پیوریتن‌ها (پاک‌دینان) عنوانی است که از سال ۱۵۶۴ برای گروهی از پروتستان‌ها در کلیسای اصلاح‌شده (کالونی) در انگلیس سده‌های شانزدهم و هفدهم میلادی به کار برده می‌شد. این گروه در پی ازمیان‌برداشتن بقایای مذهب کاتولیک رم در مراسم کلیسایی و جانشینی نظام پرسبیتری (مشایخی) به جای نظام اسقفی بودند. پیوریتن‌ها برای نشر اندیشه‌های خود، فعالانه جزوه‌هایی علیه کلیسای کاتولیک منتشر می‌کردند. پیوریتن‌ها باور داشتند انسان گناهکار است و خشم خداوند را برانگیخته است. آنها در زندگی روزمره بسیار ساده‌زیست و سخت‌کوش بودند. کتاب‌ مقدس نزد پیوریتن‌ها، ارزشمندتر از زندگی‌شان بود و اعتقاد داشتند انسان باید در طول زندگی طبق آموزه‌های این کتاب عمل کند و همواره رفتار خود را اصلاح نماید تا همیشه موجب جلال خدا شود. پیوریتن‌ها با تأکید بر نور، شعایرگریزی و تبلیغ زندگی معنوی و کمک در امور خیریه و منع اعمال گناه‌آلودی همچون نوشیدن مشروبات الکلی، قمار، رقص، فوتبال، بازیگری تئاتر در پی اصلاح جامعه بودند و حتی از برگزاری مراسم کریسمس ممانعت می‌کردند. این فرقه و بسیاری از اسقف‌های کلیسای انگلستان خواستار تبلیغات مذهبی بیشتری بودند؛ اما الیزابت ملکه انگلیس، از آن بیم داشت که این تبلیغات به گسترش افکار مخاطره‌آمیز منجر شود؛ به همین دلیل دستور برچیدن کلاس‌های تعلیم انجیل را صادر کرد و حتی در سال ۱۵۸۳ سه نفر از پیوریتن‌ها که به الیزابت اتهام‌هایی وارد کرده بودند، اعدام شدند.[i] جنبش‌های اصلاح مسیحیت در قرن‌های پانزدهم و شانزدهم به اصلاحات انقلابی و رادیکال در آلمان و سوئیس محدود نبودند؛ همچنین اصلاحات مهمی در کلیسای انگلستان انجام شد که از دل آن انگلیکانیسم و پیوریتن‌ها پدید آمدند. اصلاحات اساسی نیز در کلیسای کاتولیک رم اتفاق افتاد؛ بعضی از این اصلاحات در پاسخ به اعتراض‌های پروتستان‌ها بودند و برخی از آنها ارتباطی با جنبش اصلاحات پروتستان نداشتند. از طریق جنبش‌های مختلف اصلاح‌طلب، کلیسای مسیحی در سراسر اروپا پیشرفت ‌کرد و بار دیگر این گسستگی باعث ایجاد فرقه‌های مختلفی ‌شد که در سراسر جهان غرب پراکنده شدند.