منابع تاریخی و فرقه‌شناختی جهان اسلام نشان می‌دهند امت اسلامی بعد از درگذشت رسول خدا (ص)، دچار تفرقه ‌بسیاری شد؛ درنتیجه آسیب‌های بسیاری دید و دچار انحطاط شد. این نوشتار در پی بررسی فرقه‌گرایی از دیدگاه قرآن کریم است و نگاه قرآن به فرقه‌گرایی و پیامدهای آن را استنباط و عرضه می‌کند؛ از این‌رو نخست آیات ناظر به موضوع تفرق و وحدت را بازشماری و سپس گونه‌شناسی کرده است. این آیات را می‌توان در هشت گروه قرار داد: آیات ناظر به مذمت فرقه‌گرایی، اعتصام به حبل‌الله، نهی از نزاع و اختلاف، تبیین ماهیت واقعی فرقه‌گرایی، اهمیت وحدت، عوامل ایجاد تفرقه و فرقه‌گرایی، راهکارهای حفظ وحدت و دوری از تفرقه، پیامدهای سوء فرقه‌گرایی. نتیجۀ عمدۀ این جستار، دعوت مسلمانان به بازگشت به دیدگاه امت‌گرایی قرآن و نفی رویکرد فرقه‌گرایانه بر اساس تعالیم توحیدی قرآن است. نتیجۀ این بازگشت می‌تواند به اعتلای تمدن اسلامی، حل مشکلات اساسی و برچیده‌شدن مصائب بسیار جهان اسلام بینجامد.