گروه ادیان در روز چهارشنبه 1403 اردیبهشت 12 ساعت 16 اولین كارگروه ادیان و رسانه با "بررسی نقش ادیان شرقی در سینما و انیمیشن" مورد بررسی قرار گرفت. در این كارگروه 2 ساعته با حضور جمعی از اساتید و دانش پژوهان خواهر و برادر تشكیل شد. این كارگاه فاخر با اجرای جناب آقای دكتر اسدی آغاز شد. ایشان در ابتدا پس از تبیین ضرورت كارگاه به رزومه جناب آقای دكتر میر محمدمحسن میرمرشدی اشاره نمودند و سپس تریبون را به ایشان واگذار نمودند.
اهمیت رسانه و سینما:
مشهور است كه میگویند: "اگر كسی را میخواهید رفتارش را كنترل كنید، باید ذهنش را كنترل نمایید و اگر بخواهید ذهنش را كنترل كنید باید ورودیهای به ذهن او را كنترل نمایید." در حال حاضر وردیهای ذهن افراد را چه چیزی تشكیل میدهد؟ متاسفانه در حال حاضر سرانه مطالعه بسیار پایین است. و وردیها بیشتر از فضای رسانه به مردم میرسد. نقل مشهور از زبان حضرت آیت الله جوادی آملی است كه میفرماید: "امروز لسان قوم همین دوربین و فیلم است."این نشان دهنده اهمیت حوزه فیلم و سینما و رسانه است. اما متاسفانه بدنه دینی ما نتوانسته از آن بهره زیادی ببرد. اما دشمن ماهم هم خوب استفاده كرده و زیاد استفاده كرده است. مخصوصا حوزه كودك و نوجوان نه پای منبر هستند و نه در كلاسهای معارفی شركت می كنند مگر این كه روحانی ما زبان كودك و رسانه بلد باشد.
متوالیان رسانه و فیلم و انیمیشن متاسفانه كسانی هستند كه نگاه الهیاتی و دینی ندارند. یك سری برمیگردد به صهیونیستهای افراطی و یك سری هم بر میگردد به كسانی كه نگاهشان سكولار است. در این بیست و چند سالی كه بنده تجربه كار با رسانه وفیلم را دارم تنها امریكا سالی 300 تا فیلم می سازد. این بجز كشورهای دیگر است. قریب به اتفاق موضوعات ربطی به خدا ندارد حتی در رد و انتقاد از خدا هم فیلمی ساخته نمی شود. چون دغدغه فیلم ساز این است كه ذهن مخاطب را از دغدغه های دینی كم و كاسته نماید.
ادیان در انیمیشن امروز جایشان كجاست؟ در این بیست سال اخیر یك جهتگیریهای ظریفی اول شكل گرفت اما در حال حاضر بسیار پررنگ تر شده است. الان رفتند سراغ ادیان شرقی و به صورت جدی روی ادیان شرقی تبلیغ می كنند. خوب سوال: چرا ادیان شرقی كه دین را هم قبول ندارند؟ یك سری شان اعلام كردند كه ما آتئیست هستیم و خدا را قبول ندارند. اگر آتئیست هم نباشند، سكولار هستند. قائلند كه فیلم یك امر شخصی است و نباید در فضای سینما و انیمیشن بیاید. ولی ادیانی مانند هندوئیسم، بودیسم و تائویسم، شینتوئیسم و لامائیسم، كنفوسیوس و ذن بصورت جدی دارند مطرح می شوند و حتی در كشور خودمان در قالب انرژیهای كیهانی و راز و جذب و كارما و ... مانند نقل و نبات مطرح است. یكی از سوالات اساسی دانشجویان در سر كلاس "قانون جذب و كارماست"
سوال مطرح این است كه چرا در سینمای غربی اینقدر روی عرفان و ادیان شرقی تكیه شده است ؟ مخصوصا در سینمای امریكا كه كلا غیردینی است.!! سرمایهگذاری میكنند؟ به نظر شخص بنده :
بحران معنای زندگی "The meaning of life" یكی بحث داغی است و در غرب كنفرانسهای متعددی برگزار میشود. چون وقتی دین را از جامعه حذف كردند، بحران هویت معنوی یا معنای زندگی یا سلامت معنوی هم اطلاق میشود. این یك بحران جدی شده است. آمار خودكشیها آمار استفاده از قرصهای ضدافسردگی، آمار استفاده از قرصهای ضداسترس، عدم امید به زندگی همه اینها بر میگردد به این حوزه كه چرا امید ندارند؟ و چرا افسرده هستند؟ و آمار خودكشی بالاست؟ این بر میگردد به این كه جوامع غربی ماشینیسم شدند. این یعنی، بحث معنای زندگی برایشان بحران شده است. فیلم ساخته شده در این رابطه "من می خورم تا توان داشته باشم بروم سركار تا پول در بیاورم و میخورم تا دوباره بروم سركار" افتادهاند در چرخهای بینهایت كه معلوم نیست تا كجا قرار است، برود. این مطلب در بدنه فیلم نیست و افراد معمولی نمیبینند.
چون تمایل به ادیان ابراهیمی نیست به خاطر این كه شریعت دارند و تكلیف محور هستند، با لیبرالیسم سازگاری ندارند، غرض لیبرالیسم را پوشش نمیدهند ، ضمن این كه خدای متشخص دارند و آنها این را نمیخواهند. ادیان ابراهیمی معاد را قبول دارند حال این كه رسانههای غربی در حال الغای دنیابسندگی هستند، خلاصه با آنها سازگاری ندارد
ویژگیهای ادیان شرقی :
· دستورات شریعت و احكام منظم و نوشته شدهای ندارند؛
· خدا،معاد و قیامت در آنها وجود ندارد با دنیابسندگی سازگاری دارد؛
· با سكولاریسم غربی همخوانی دارد؛
· با فردگرایی كاملا سنخیت دارد،
· یك سری جذابیت خاص دارد: معمولا با یك سری فعالیتها هم راه هستند مانند هنرهای
· با بحث نسبی گرایی معرفتی و پلورالیسم سازگاری دارد؛
· با عقلانیت استدلالی فاصله دارد، تاكید میكند از درون باید برسی ؛خودت باید برسی
· با بحثهای كوانتومی در فیزیك كاملا سازگارند
· با بحث داروینیسم كاملا ساز گار است
· برای آرامش درونی بشر امروز برنامه دارند؛
· با اخلاق غیر دینی سازگاری و همراهند؛
· با منجی گرایی و موعود گرایی كاملا سازگارند؛
· با عرفانهای كاذب دیگر سازگارند؛
آقای دكتر میر مرشدی در ادامه صحبتهایشان به گزارشی از فیلمها و انیمیشن ادیان شرقی پرداختند:
1- فیلم تریكس: یك قهرمانی دارد كه "نئو" نام دارد كه خودش مهندس كامپیوتر است و منجی میخواهد باشد و كامپوترها و ماشینها انسان را احاطه كرده و در لابلای چرخ دهنده ها در واقع انسان در جایی به عنوان ماتریكس گیر كرده است. یك نفر باید نجات بدهد منجی است. تا حالا 4 نسخه فیلم ماتریكس بیرون آمده است. با توجه به هیبت و هیمنه این شخص منجی آقا "ایپمن" استاد كونگ فو كنارش ایستاده است و طرز لباسهایش را اگر ببینید لباسهای رزم یا مهمانی نیست بلكه لباسهای بلند كه شبیه لباسهای راهب است كه خودش یك نوع تبلیغ راهبگری و درونگرایی است كه با همین لباس هم پیكار میكنند. در این فیلم مملو از آموزههای عرفان و ادیان شرقی است.ساختار پردهی اول فیلم بهشكلی طراحی شده است كه طی آن نئو مدام درحال رفتوآمدِ بین دنیای مورفیوس و دنیای خودش است.ماتریكس با رویكردِ نامتعارفش، بهجای اینكه اسطورهشناسی و تاریخ دنیایش را از همان ابتدا آشكار كند، با آن همچون رازِ اسرارآمیزی كه به تدریج در طول پردهی اول آشكار میشود رفتار میكند. در خلال فیلم بسیار بر نیروی درون و اتكا به نفس و درون گرایی را تبلیغ می كند. از سویی دیگر نسبیگرایی و این كه واقعیتی در بیرون نیست و هر چه هست خودت هستی را باز تاب میدهد.
2. فیلم كارتونی پاندای كونگ فو كار : جناب آقای دكتر میرمرشدی به تحلیل مفصل این كارتون پرداخت. ایشان در بدو ورود و آغاز فیلم و لابلای آن به علامت یین و یانگ بسیار توجه داده می شود. یین یانگ، نماد تائو یا تائوئیسم، است. برای 2500 سال، اصل تائوئیستی با نماد یین یانگ، دایره ای آشنا كه در سراسر جهان شناخته شده است به تصویر كشیده شده است. استفاده از آن خیلی مرسوم است، روی لباس، دستبند و در لوگوی شركت ها استفاده می شود. این نماد نشان دهنده اصول تائوئیسم است .
در اساطیر چینی اژدها موجودی مقدس است و طومار اژدها راز زندگی یا راز هستی (الهی) را در خود دارد. در انیمیشن پاندای كونگ فو كار مشخص میشود رازی در كار نیست و فقط چهره خود را در طومار میبیند. معنا و مفهوم آن است كه خود باوری قویترین و موثرترین راز هستی است. چیزی به نام راز الهی وجود ندارد بلكه در درون خود شما نهفته است. می توان از این مسئله برداشتی اومانیسمی هم داشت. هیچ راز الهی وجود ندارد. هر آنچه كه هست در درون خود انسان است و انسان با تكیه بر خود میتواند به بالاترین مقامات برسد. البته كه در وهله اول ایرادی بر این ایدئولوژی دیده نمیشود. اما اومانیسم نوعی خدا انگاری انسان نیز هست. یعنی هر انسان برای خود یك خدا است. در اومانیسم دین، معاد و خدا كاملا در حاشیه هستند.
ایشان در ادامه به برخی فیلمهای ادیان شرقی كه در صدد تبلیغات فرهنگ و فلسفه خود بودند نیز اشاره كردند.
در پایان برنامه جناب آقای میرمرشدی به معرفی چند فیلم دیگر از ادیان شرق كه در صدد معرفی فرهنگ و فلسفه خود بودند نیز اشاره كردند. مانند نفرت انگیز؛