شناسه Doi مقاله:
10.22034/jrr.2021.262321.1815
نویسندگان:
موحدیان عطار علی , علیمردی محمد مهدی , روحانی سید محمد
چکیده:
به طور کلی در بحث امکان شمول آیین هندو در زمره اهل کتاب یا «من له شبهة کتاب» دو بحث اصلی مطرح میشود: نخست اینکه آیا اهل کتاب صرفاً در چهار دینی که نامشان در قرآن تصریح شده خلاصه میشوند، که در این مقاله به این نتیجه میرسیم که چنین نیست و ادیان دیگری نیز هستند که ممکن است جزء اهل کتاب باشند ولی نامشان در قرآن نیامده است، از جمله آیین هندو و حتی اگر این را هم نپذیریم، حداقل این است که آیین هندو را میتوان در زمره «من له شبهة کتاب» تلقی کرد. در این صورت، بحث دوم این خواهد بود که: میزان نزدیکی آیین هندو با ادیان اهل کتاب تا چه حد است؟ این جستار پس از بررسی آموزههای این آیین در سه حوزه الاهیات، وحی و پیامبری، و آخرتشناسی به این نتیجه میرسد که هرچند پوسته ظاهری بسیاری از اسطورهها و مناسک این آیین، شرکآمیز و خرافی است، ولی توحید عمیق و صریحی در متون مقدس و آموزههای اصلی آن وجود دارد. همچنین، برخلاف نظریه مشهور، آیین هندو نه فقط منکر وحی الاهی نیست، بلکه یکی از مبانی مهمش باور به الهام آسمانی (آکاشهوانی) است. البته در باب آخرتشناسی، آیین هندو تناسخگرا است و از دیدگاه دیگر ادیان اهل کتاب دور میشود. در عین حال، در متون مقدس این آیین صراحتاً به بهشت (سْوَرگه)، جهنم (نَرَگه) و روز قیامت (مَهاپْرَلیَه)، البته با دیدگاه خاص خود، تصریح شده است. لذا در نهایت به این نتیجه میرسیم که این آیین بر اساس مبانی مذهب امامیه، ظرفیت شمول در اهل کتاب را دارد، یا حداقل از جمله ادیان «من له شبهة کتاب» است.
نمایه نشر:
موحدیان عطار علی , علیمردی محمد مهدی , روحانی سید محمد . (2021). بررسی اهل کتاب یا «من له شبهة کتاب» بودن آیین هندو از منظر مبانی امامیه. پژوهش های ادیانی, 17(9), 27-53 DOI: 10.22034/jrr.2021.262321.1815