تعیین چارچوب‌های زمانی و مکانی پیدایش دین‌های کهن، مبحثی مهم در تاریخ ادیان جهان باستان است. این رهیافت موجب شناسایی ریشه‌ها، خاستگاه‌ها و بافتارهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دین‌های مذکور، آموزه‌های اصیل آنها و روابط و برهم‌کنش‌هایشان با دیگر جهان‌های فکری معاصر با خود می‌شود. در این میان، دین زرتشتی به‌ دلیل دیرینگی‌اش، جایگاهی ویژه در تاریخ ادیان باستان دارد، اما همین موضوع دسترسی به متن‌های اصیل و جامع دینی و درک و تفسیر مقبول متون بازمانده آن و نیز شناخت راستین بنیان‌گذارش را دشوار کرده است. چند و چون زمان و مکان پیدایش زرتشت، که بنیان‌گذار دین مزداپرستی انگاشته می‌شود، بر همین اساس و از دیرباز محل بحث و مناقشه پژوهشگران بوده است، به ‌طوری که هر پژوهشگری بر اساس شواهد و قرائن به‌دست‌آمده از متون زرتشتی و هم‌سنجی آن با داده‌های تاریخی و باستان‌شناختی و زبان‌شناختی کوشیده است راهکار معقول و مقبولی برای شناسایی زمان و مکان ظهور زرتشت بیابد. از جمله ایرانیان پژوهشگری که به نظریه‌پردازی در این زمینه پرداخته، ذبیح بهروز است. اگرچه نظریات بهروز محل توجه برخی از شاگردان و معاصرانش و بخشی از جامعه زرتشتی ایران قرار گرفته، در این جستار نشان می‌دهیم که مبانی نظریات او تاب نقد و راستی‌آزمایی ندارد و دیدگاهش درباره زمان برآمدن زرتشت اثبات‌پذیر نیست.